زبان امروزي مردم تبريز به تركي آذربايجاني، تركي آذري، آذربايجاني و آذري معروف است.[۶۷] همچنين زين‌العابدين شيرواني (معاصر فتحعلي‌شاه و محمدشاه) در كتاب «حدايق‌السياحه» نيز تأييد مي‌كند كه ساكنان تبريز به اين زبان سخن مي‌گويند.[۲۲]
تا پيش از ورود زبان تركي به منطقه، مردم تبريز به زبان آذري سخن مي‌گفته‌اند كه تا حدود سدهٔ يازدهم هجري در آذربايجان رايج بوده‌است.[۱] زبان آذري از زبان‌هاي ايراني و نزديك به گويش‌هاي جنوب درياي خزر و تاتي بوده‌است.[۲] زبان تركي آذربايجاني در ايران –برخلاف جمهوري آذربايجان– به الفباي فارسي نگاشته مي‌شود.
مسعودي در سال ۳۱۴ (سدهٔ چهارم هجري) از ميان زبان‌هاي رايج در اين شهر، زبان‌هاي پهلوي، دري و آذري را ذكر نموده‌است.[۶۸] محمدجواد مشكور در كتاب «نظري به تاريخ آذربايجان» مي‌نويسد: «زماني كه به سال ۴۸۸ هجري (سدهٔ پنجم هجري) ناصر خسرو با قطران در تبريز ملاقات مي‌كند، مردم به زبان پهلوي آذري سخن مي‌گفته‌اند؛ ولي به فارسي دري نمي‌توانسته‌اند سخن بگويند؛ البته تمام مكاتبات خود را به فارسي دري مي‌نوشته‌اند».[۶۹]
ياقوت حموي در سدهٔ ششم هجري به ابوزكرياي تبريزي (شاگرد ابوالعلاي مصري) اشاره مي‌كند كه به يك لهجهٔ محلي ايراني تكلم مي‌كرده‌است.[۴۵] همچنين در رساله‌اي از مولانا روحي انارجاني به نام «اصطلاحات و عبارات اناث و اعيان و اجلاف تبريز» (سدهٔ يازدهم هجري) بخشي به زبان آذري نوشته شده و اين مي‌نماياند كه تا زمان سلطان محمد خدابنده و حمزه ميرزاي صفوي، هنوز اين زبان ايراني در تبريز رواج داشته‌است.[۷۰]
دلايل چاقي ايرانيان
حكايت تركي با ترجمه فارسي
سرود آذربايجان
نوروز بايرامي
شعر تركي